Author: Sujanaranjani

శ్రీరామాయణ సంగ్రహం – యుద్ధకాండ

ధారావాహికలు
ఇంద్రజిత్ సంహారం ఈ విధంగా వాళ్ళు ఎన్నో ప్రభావమహితాలైన దేవతాస్త్రాలతో పోరాడారు. ఇట్లా ఎడతెగని పోరు సలుపుతూ ఉండగా లక్ష్మణుడు ఒక తీవ్రాతితీవ్ర శరాన్ని ఇంద్రాస్త్రంతో అభిమంత్రించి - ధర్మాత్మా సత్యసంధశ్చ రామో దాశరథి ర్యది, పౌరుషే చాప్రతిద్వంద్వః శరైనం జహి రావణిమ్ (యుద్ధ 01.72) “ఓ బాణమా! దశరథమహారాజు పెద్దకొడుకు శ్రీరాముడు ధర్మాత్ముడూ, సత్యసంధుడూ, అవక్రవిక్రమపరాక్రముడూ అయితే, నీవు ఇంద్రజిత్తును తక్షణం వధించాలి'’ అని అంటూ ప్రయోగించాడు. అప్పుడా బాణం వెళ్ళి ఇంద్రజిత్తు తలను ఖండించింది. ఆకాశంలో దేవతలు, మహర్షులు, గంధర్వులు హర్షధ్వానాలు చేశారు. లక్ష్మణుణ్ణి వానర యోధులు ఆలింగనం చేసుకొని అభినందించారు. అప్పుడిక లక్ష్మణుడు-జాంబవంతుడు, హనుమంతుడు, విభీషణుడు పక్కన తనకు ఊతమిస్తుండగా శ్రీరాముణ్ణి దర్శించటానికి వెళ్ళాడు. శ్రీరాముడు, లకష్మణుడి శిరసు నాఘ్రాణించి సంబరంతో కౌగిలించుకున్నాడు. ఇక రావణుడు య

సంగీత పాఠాలు

సేకరణ: డా.కోదాటి సాంబయ్య (రెండవ భాగం) ద్వాదశ స్వర స్తానములు :- రెండు శ్రుతులకు లేక రెండు స్వరములకు గల వ్యత్యాసమును ' అంతరం ' ( difference ) అంటారు. సంగీతములో ద్వాదశ స్వరాంతర్గత స్థానములను చెప్తారు. సప్త స్వరముల లోని షడ్జ, పంచమ ములకు వికృతి భేదములు లేవు. రిషభ, గాంధార, మధ్యమ, దైవత, నిషాధ ములకు ప్రక్రుతి, వికృతి బేదములు రెండూ కలవు. అందువల్ల షడ్జ , పంచమ ములను ప్రక్రుతి స్వరములని, రిషభ , గాంధార, మధ్యమ, దైవత, నిషాధ స్వరములను వికృతి స్వరములు అని పేరు. ఈ విధమైన తేడాలు హిందుస్తానీ, పాశ్చాత్య సంగీతం లో కూడా కలవు. మూర్చన :- ఏదైనా ఒక రాగం లో రాగల స్వరముల ఆరోహణ, అవరోహణ లను కలిపి మూర్చన అంటారు. మానవ దేహమునకు ఆస్థి పంజరము ఎలా ఆధారభూతమో ఒక రాగానికి కూడా మూర్చన అలా అధారమవుతుంది. ఆస్థి పంజరానికి పైన మాంసము తదితర అంగములు సమకూరి మానవ శరీర మవుతుంది అలాగే వాగ్గేయకారులు ఒక రాగ మూర్చనకు రాగ ప్రయోగాలు, రంజక

ఆకాశవాణి

శీర్షికలు
జానపదాల నుండి జ్ఞానపీఠం దాకా డా.సి. నారాయణ రెడ్డి ప్రస్థానం డా. జె. చెన్నయ్య 9440049323 విద్యార్థి దశలో అలవోకగా సీసపద్యాలనే అల్లిన నాటి నుంచి నిన్న మొన్నటి వరకు 70 సంవత్సరాల పాటు మహా ప్రవాహంలా నిరంతరం సాగిన కవితాయాత్రను ఆపి శాశ్వతంగా సెలవు తీసుకున్నారు మహాకవి డా.సి.నారాయణ రెడ్డి. సినారె అన్న మూడు అక్షరాలు తెలుగు సాహితీ క్షేత్రంలో భిన్న పక్రియల్లో పేరెన్నిక గన్న రచనల ఆవిర్భావానికి అక్షయపాత్రలై నిలిచాయి. కోట్లాది మంది అభిమానులను ఆయనకు సంపాదించిపెట్టాయి. జానపదవాఙ్మయ ప్రభావంతో సాహితీ సృజనకు శ్రీకారం చుట్టింది మొదలు అత్యున్నతమైన జ్ఞానపీఠ గౌరవాన్ని పొందడమే గాక మరెన్నో కావ్యాలను సృష్టించిన దశ వరకు సాగిన సినారె జీవనయాత్రను, కవితా యాత్రను గురించి సంగ్రహంగా తెలుసుకుందాం. అక్షరాస్యతే కాదు విద్యాగంధం సైతం అంతంతమాత్రంగా వున్న తెలంగాణ జనపదంలో పుట్టి జానపదుల మాట, ఆట, పాటల ఒడిలో పెరిగి ఇంతింతై విరాణ

పద్యం – హృద్యం

శీర్షికలు
-పుల్లెల శ్యామసుందర్ ఈ క్రింది "ప్రశ్న"కు పద్యరూపములో జవాబు పంపాలి. మీ జవాబులు విద్యుల్లేఖ ద్వారా (e-mail : padyam_hrdyam@yahoo.com) మాకు 20వ తారీఖు లోపల పంపించండి. ఉత్తమ పూరణలను తరువాయి సంచికలో ప్రచురిస్తాము. ఈ శీర్షికలో ప్రచురించడానికి పాఠకులనుండి పూరణలు మాత్రమే కాకుండా ప్రశ్నలను కూడా ఆహ్వానిస్తున్నాము. ప్రశ్నలు వీలున్నంతలో తేట తెలుగులో ఉండి, సమకాలీనములైతే బాగుంటుందని మా అభిప్రాయము. ఈ మాసం ప్రశ్న: తాతా యని ప్రేమతోడ తరుణినిఁ బిలిచెన్ గతమాసం ప్రశ్న: "చిత్ర" కవిత్వం - ఈ క్రింది ఛాయచిత్రమునకు ఒక వ్యాఖ్యను లేదా వర్ణనను మీకు నచ్చిన ఛందస్సులో పద్యరూపములో పంపాలి ఈ ప్రశ్నకు మాకు అందిన క్రమములో పూరణలు ఇలా వున్నాయి. అయినాపురపు శ్రీనివాసరావు, సెయింట్ లూయిస్, మిస్సోరి. ఆ.వె. వాలు జడను గూర్చి వయ్యార మొలికించు హావ భావ యుక్త హాస్య లాస్య నవ రసములనెల్ల నాట్యమందున జూపు కులుకు లాడి నడక కూచ

నరసింహ సుభాషితం

శీర్షికలు
-ఓరుగంటి వేఙ్కట లక్ష్మీ నరసింహ మూర్తి జన్మ భూమి శ్లోకం: अपि स्वर्णमई लङ्का न मे लक्ष्मण रोचते । जननी जन्मभूमिश्च स्वर्गादपि गरीयसी ।। అపి స్వర్ణమయీ లఙ్కా న మే లక్ష్మణ రోచతే । జననీ జన్మ భూమిశ్చ స్వర్గాదపి గరీయసీ ॥ సంధి విగ్రహం అపి, స్వర్ణమయీ, లఙ్కా, న, మే, లక్ష్మణ, రోచతే, జననీ, జన్మ భూమి:, చ, స్వర్గాత్ అపి, గరీయసీ. శబ్దార్థం లఙ్కా = లంకా నగరము, స్వర్ణమయీ = పూర్తిగా బంగారుమయమైనప్పటికీ, అపి = కూడా, లక్ష్మణ = ఓ! లక్ష్మణ, మే = నాకు, న రోచతే = రుచించదు, ఇష్టం లేదు; జననీ = జన్మనిచ్చిన తల్లియు, చ = మరియు, జన్మ భూమి: = జన్మించినట్టి భూమియు, స్వర్గాత్ = స్వర్గము కంటెను, అపి = కూడా, గరీయసీ = ఉత్కృష్టం. Meaning After the war with Ravana and on seeing the beauty and grandeur of Lanka, when Lakshmana said to his brother Rama to stay put in Lanka itself, then Rama replied to Lakshma

ధర్మో రక్షతి రక్షితః

బాలానందం
-ఆదూరి. హైమావతి అనగనగా పర్తిపల్లి అనే గ్రామంలో గోపయ్య నే ఒక రైతు ఉండేవాడు. అతడి భార్య రావమ్మ అతడికి తగిన ఇల్లాలు. అత్త మామల ను తన స్వంత తల్లి దండ్రుల్లా చూసుకుంటూ ఆదరించేది . వారు కూడా రావమ్మను కూతుర్లా ప్రేమించే వారు . గోపయ్య దంపతు లు పగలనకా రేయనకా కష్ట పడి తమ కున్న ఒకే ఒక ఎకరం పొలంలో కాయా కూరా , నీరు లభించినపుడు వరీ పండించు కుంటూ ఉన్నంతలో సుఖంగా సంతోషంగా జీవించే వారు. గంజిని కూడా పాయసంలా భావించి ఆనందంగా నలుగురూ త్రాగేవారు. . వారికి ఒక నియమం ఉండేది. తమ పొలంలో వచ్చిన ఫలసాయం ఏదైనా కానీ మూడు భాగాలు చేసి ఒక భాగం తినను తిండి కూడా లభించని నిరు పేదలకూ, గ్రామం లోని అవిటి వారికీ , వృధ్ధులకూ ఇచ్చేవారు. దాన్ని ఒక గంపలో ఉంచి ఇంటి ముందు కొచ్చిన వారికి గోపయ్య తల్లీ, తండ్రీ ఇచ్చేవారు. ఒక భాగం దేవాలయంలో భగవంతునికి నివేదనగా సమర్పించుకునే వారు. మిగిలిన భాగా న్ని తమకోసం ఉంచుకునే వారు. పొలంలో ఏది పండినా ఇదే

చిత్రరంజని-july 2017

చిత్ర రంజని
-రషీద కజీజి (Rashida Kajiji) ఎండాకాలం వచ్చిందంటే బళ్ళకు సెలవు. చలి పూర్తిగా తుడుచుకొని పోతుంది. మామిడిపళ్లు, చల్లని సాయంకాలాలు, చెరువులో ఈతలు, ఇంకా ఎన్నెన్నో సంబరాలు. సముద్రం పక్కనున్న వాళ్లు ఎంతో అదృష్టవంతులు. సముద్రతీరంలో ఈతచెట్లు, స్వఛ్ఛంగా మిలమిల మెరిసే నీళ్ళూ, దురంగా ఉన్న లైట్ హౌస్... అక్రిలిక్ పేయింట్లతో, కాన్వాస్ పై వేసిన చిత్రమిది.

అమెరికాలో యోగీశ్వరుడు

కథా భారతి
(మొదటి భాగం) -ఆర్. శర్మ దంతుర్తి సుబ్బారావు యోగీశ్వరుడిగా మారడానికీ, అమెరికా రావడానికీ అనేకానేక కారణాలు ఉన్నాయి. మునిసిపల్ స్కూల్లో తొమ్మిదో తరగతి పిల్లలకి పాఠాలు చెప్పుకునే ఉద్యోగం లో చేరిన రోజుల్లో మొదట్లో కొంచెం ప్రిపేర్ అవ్వాల్సి వచ్చేది పాఠాలు చెప్పడానికి. కానీ మూడు నాలుగు సంవత్సరాలు గడిచేసరికి చెప్పిన పాఠమే చెప్తూ రికార్డ్-ప్లేబేక్ అన్నట్టైపోయింది సుబ్బారావు పని. తెలుగులో పాఠ్య పుస్తకాలు అంత తొందరగా మారవు కనకా, మారినా పెద్దగా ప్రిపేర్ అయ్యేది ఏమీ ఉండదు కనకా సుబ్బారావు కి పాఠాలు చెప్పడానిక్కంటే గోళ్ళు గిల్లుకోవడానికీ, నవల్డానికీ ఎక్కువ టైం ఉండేది స్కూల్లోనూ ఇంట్లోనూ. అలాంటి రోజుల్లో సుబ్బారావు జాతకాలు చూడ్డం, చెప్పడం నేర్చుకోవడం మొదలుపెట్టాడు. అవును మొదట్లో సరదాకే. ఇరవైఏడు నక్షత్రాల పేర్లూ, నవగ్రహాలు ఎలా ముందుకీ, వెనక్కీ తిరుగుతాయో అవన్నీ నేర్చుకున్నాక దశా, మహా దశా, అర్ధాష్టమ శనీ,