సారస్వతం

-టేకుమళ్ళ వెంకటప్పయ్య నెలత నిన్ను మోహించడమే నేరమైందటయ్యా! ఇదెక్కడి తంటా.. అమ్మ అలమేలు మంగమ్మను గమనించవయ్యా! అంటున్నాడు అన్నమయ్య. కీర్తన: పల్లవి: నెలఁత మోహించినదే నేరమటయ్యా పలువిన్నపాల కిఁకఁ బనిలేదయ్యా ॥పల్లవి॥ చ.1 చెక్కునఁ జేర్చినచేత సేమంతిరేకులు రాలె చొక్కపు నీసతి దెస చూడవయ్యా నిక్కి చూడ నంతలోనే నిలువునఁ గొప్పు వీడె వెక్కసపుఁజలమేల విచ్చేయవయ్యా ॥నెలఁ॥ చ.2 ముంచిన వూర్పులవెంట ముత్యపుఁగన్నీను జారె- నించుకంత తెమలపు యిదేమయ్యా చంచలపునడపుల సందడించెఁ జెమటలు అంచెల నీమనసు కాయటవయ్యా ॥నెలఁ॥ చ.3 పెట్టినపయ్యదలోన బేఁటుగందములు రాలె చిట్టకాల కింతి నింతసేసితివయ్యా యిట్టె శ్రీవేంకటేశ యింతి నిట్టె కూడితివి అట్టె మేను పచ్చి సేతురటవయ్యా ॥నెలఁ॥ (రాగం ఆహిరి; రేకు 1195-3; సం. 21-501) విశ్లేషణ: పల్లవి: నెలఁత మోహించినదే నేరమటయ్యా పలువిన్నపాల కిఁకఁ బనిలేదయ్యా అమ్మాయి నిన్ను ప్రేమించడమే నేరమైపోయ

టేకుమళ్ళ వెంకటప్పయ్య అన్నమయ్య కీర్తనల్లో అనేక రసవత్తర ఘట్టాలను సృష్టించాడు. ముఖ్యంగా భాగవత సన్నివేశాలను సరస సన్నివేశాలతో సంభాషణలతో మనం ఈ రోజుల్లో అనుకునే ఒక స్కిట్ (ఒక చిన్న హాస్య సంభాషణ) లాంటిది. ఈ జాణతనా లాడేవేలే జంపుగొల్లెతా వోరి" అనే శృంగార కీర్తనలో సంభాషణల (డైలాగుల) రూపంలో ఎంత రక్తి కట్టించాడో చూడండి. అన్నమయ్య గొల్లభామలను "గొల్లెత" అని పిలవడం పరిపాటి. అలాంటి ఒక చల్లలు (మజ్జిగ) అమ్మే ఒక గొల్లభామతో సరసాలాడుతున్నాడు బాల కృష్ణుడు. విశేషమేమిటంటే ఆ గొల్లభామ ఏం తీసిపోలేదు తనూ నాలుగాకులు ఎక్కువే చదివినట్టుంది. మీరూ విని ఆనందించండి. కీర్తన: పల్లవి: జాణతనా లాడేవేలే జంపుగొల్లెతా వోరి ఆణిముత్యముల చల్లలవి నీకు గొల్లలా చ.1 పొయవే కొసరుజల్ల బొంకుగొల్లెతా వోరి మాయింటి చల్లేల నీకు మనసయ్యీరా మాయకువే చల్ల చాడిముచ్చు గొల్లెతా వోరి పోయవొ పోవొ మాచల్ల పులుసేల నీకును? || జాణతనా|| చ.2 చిలుకవే గోరం

*శారదాప్రసాద్ * తాపీ ధర్మారావు గారు తెలుగు రచయిత, తెలుగు భాషా పండితుడు,హేతువాది మరియు నాస్తికుడు .తన కాలానికి కన్నా ముందు ఆలోచనలతో వర్ణాంతర వివాహాలు, దండల పెళ్లిళ్లకు అప్పట్లోనే పురోహితుడు ఈయన . తాపీ ధర్మారావు జయంతి సెప్టెంబర్ 19 ని “తెలుగు మాధ్యమాల దినోత్సవం” గా జరుపుకుంటున్నాము.ధర్మారావు గారు 1887 సంవత్సరంలో సెప్టెంబర్ 19న ప్రస్తుతం ఒరిస్సాలో ఉన్న బెర్హంపూరు (బరంపురం )లోని ఒక తెలుగు కుటుంబములో జన్మించాడు.వారి ఇంటి పేరును గురించి వారే ఈ విధంగా చెప్పారు --- "మా పూర్వీకుల ఇంటి పేరు బండి వారో, బండారు వారోనట! సైన్యంలో సిపాయిలుగా ఉంటూ, సైన్యం నుంచి విడుదలై వచ్చాక ఏదో పని చేసుకొనేవారట. మా తాతయ్యకు ముత్తాత లక్ష్మయ్య వాళ్ళ ఊళ్ళో (శ్రీకాకుళం) తాపీ పనిలో బాగా పేరు తెచ్చుకున్నారట. కొడుకూ, కూతురూ చనిపోవడంతో తన దగ్గర పెరుగుతున్న మనుమణ్ణి లక్ష్మయ్య బడిలో వేసినప్పుడు ‘తాపీ లక్ష్మయ్య మనుమడు అప్పన్న’ అని

-టేకుమళ్ళ వెంకటప్పయ్య అన్నమయ్య ఈ కీర్తనలో గాలి వీచే పద్ధతులను, మనకు ఏ ఏ ప్రదేశాలలో వీచేగాలి యింపుగా ఉంటుందో ఆ అనుభవాలను చెబుతున్నారు. మనం గమనించినట్లైతే వాస్తుశాస్త్రం ప్రకారం వీచే గాలి ఆధారంగా గాలి ఏ వైపు నుంచి ఇంట్లోకి వస్తే ఏ విధంగా ఉంటుందో తూర్పు నుంచి వచ్చే గాలి శరీరాన్ని తాకిన వెంటనే మధురానుభూతి కలుగుతుంది. అందుకే తూర్పు దిక్కున అధికంగా ద్వారాలు, కిటికీలు ఏర్పాటు చేయాలి అనేది వాస్తుశాస్త్రం చెబుతోంది. అలాగే తూర్పు నుంచి వీచే గాలి వల్ల ఎక్కువ దాహం వేస్తుంది. అందుకే తూర్పున నీటిని అందుబాటులో ఉంచుకోవడం శ్రేయస్కరం అన్నారు. పశ్చిమ దిశ నుంచి వీచు గాలి శరీరానికి వేడిని కలుగజేస్తుంది. అందుకే పశ్చిమాన కిటికీల సంఖ్య, ద్వారాల సంఖ్యను కుదించారు. ఉత్తరం నుంచి వీచే గాలి చల్లగా ఉంటుంది. ఇది శరీరంలోని ప్రతి భాగాన్ని తాకినప్పుడు శరీరపుష్టిని కలుగజేస్తుంది. అందుకే ఉత్తరంలో ఎక్కువగా కిటికీలు, ద్వారాలు

జ్యోతిష విజ్ఞాన భాస్కర బ్రహ్మశ్రీ మధుర కృష్ణమూర్తి శాస్త్రి గారు -శారదాప్రసాద్ ​సుప్రసిద్ధ జ్యోతిష శాస్త్ర పండితులు బ్రహ్మశ్రీ మధుర కృష్ణ మూర్తి శాస్త్రి 06-04-2016 న మధ్యాహ్నం కన్నుమూసారు. ఆయన వయస్సు 88 సంవత్సరాలు. పశ్చిమ గోదావరి జిల్లా ముక్కామల గ్రామంలో 1928 ఫిబ్రవరి 28న మధుర వెంకయ్య , శచీదేవి దంపతులకు జన్మించిన కృష్ణమూర్తి శాస్త్రి 8వ తరగతి వరకు ఇంగ్లీషు చదువుకున్నారు.1948 లో వివాహం చేసుకున్న ఈయన గారి భార్య పేరు శ్రీమతి మహాలక్ష్మి గారు. వీరికి ఇద్దరు కుమారులు , నలుగురు కుమార్తెలు ఉన్నారు. కృష్ణమూర్తి శాస్త్రి గారి పెద్ద కుమారుడు వెంకటేశ్వరరావు సి. ఎ పూర్తిచేసి, విశాఖలో చార్టర్డ్ ఎక్కౌంటెంట్ గా స్థిరపడ్డారు. రెండవ కుమారుడు పాలశంకర శర్మ తండ్రి వారసత్వాన్ని కొనసాగిస్తున్నారు. 1940 నుంచి 42 వరకు శ్రీ పిశుపాటి విశ్వేశ్వర శాస్త్రి (పిఠాపురం) దగ్గర పంచకావ్యాలు, వ్యాకరణ శాస్త్రం కౌముది కొంతవర

-శారదాప్రసాద్ జె.వి. సోమయాజులు గారు తెలుగుప్రేక్షక హృదయాల్లో శంకరాభరణం శంకరశాస్త్రిగా పేరుగాంచిన నటుడు. రంగస్థలం, వెండితెర, బుల్లితెర వంటి మాధ్యమాలన్నింటిలో నటించాడు. ఆయన పూర్తి పేరు జొన్నలగడ్డ వెంకట సుబ్రహ్మణ్య సోమయాజులు. జె.వి. సోమయజులు 1928 జూన్ 30 వ తెదీన శ్రీకాకుళం జిల్లా , లుకలాం అగ్రహారం గ్రామంలో జన్మించాడు. ఈయన తల్లిదండ్రులు శారదాంబ, వెంకటశివరావు. ఈయన సోదరుడు చలన చిత్ర పరిశ్రమలో ప్రసిద్ధ నటుడు జె.వి. రమణమూర్తి. ఇతని తండ్రి ప్రభుత్వోద్యోగి. సోమయాజులు విజయంనగరంలో మహారాజా కళాశాలలో చదువుకొన్నప్పటినుండి నాటకాలు వేసేవాడు.తన సోదరుడు రమణమూర్తితో కలిసి గురజాడ అప్పారావు గారి ప్రసిద్ధ నాటకం కన్యాశుల్కాన్ని 45 యేళ్ళలో 500 ప్రదర్శనలు ఇచ్చాడు. జె.వి.సోమయాజులు తన పదహారవ ఏట నుంచి రంగస్థల నటనపై కాంక్ష పెంచుకున్నారు. ముఖ్యంగా కన్యాశుల్కంలో "రామప్ప పంతులు" పాత్రకు ప్రసిద్ధుడయ్యాడు. సోమయాజులు తల్లి

-*శారదాప్రసాద్ * చాటువులు కవి ఆశువుగా ఏదో ఒక సందర్భంలో చెప్పిన చక్కని పద్యాలు.చాటు పద్యాన్ని చెప్పేటప్పుడు కవి మిగిలిన కవితా విశేషాలు పెద్దగా పట్టించుకోడు. చాటు పద్యానికి కవితా వస్తువు ఏదైనా కావచ్చు. "చాటు" అంటే ప్రియమైన మాట అని అర్ధం చెప్పుకోవచ్చు. చాటు పద్యం చెప్పేటప్పుడు దాన్ని ఎందుకు, ఏ సందర్భంలో చెప్పవలసి వచ్చిందో చెబితే కాని ఆ పద్యం యొక్క విశేషం తెలియదు."పరమేశా!గంగ విడువు పార్వతి చాలున్" అన్న చాటు పద్యంలో, పల్నాటి సీమలో దాహంతో ఉన్న శ్రీ నాధుడు ఆశువుగా ఆ పద్యాన్ని చెప్పాడు అని చెబితే గాని ఆ పద్యంలోని సొగసు తెలియదు. ఒక సారి శ్రీనాధ కవి దరిద్ర బాధ తట్టుకొనలేక, మిక్కిలి కష్టములు అనుభవించే వేళలలో తనను ఒక భోగపు దానిగా సృష్టించిన బాగుండేదని ఈ విధంగా వాపోయాడు-- కవితల్ సెప్పిన,బాడనేర్చిన వృధాకష్టంబే యీ భోగపుం జవరాండ్రె కద భాగ్యశాలినులు పుంస్త్వంబేలపో పోచకా సవరంగా సోగాసిచ్చి మేల్ యువతి

-  టేకుమళ్ళ వెంకటప్పయ్య చెలియమోము చూడరమ్మా ఇది ఒక శృంగార సంకీర్తన. అన్నమయ్య, చెలులలో ఒకచెలికత్తెగా మారి అమ్మ అలమేలు మంగమ్మ ముఖసౌందర్యం చూడమంటున్నాడు. అమ్మ బాహ్యప్రపంచంలో ఇక్కడ ఉన్నప్పటికీ ఆమె చిత్తమంతా శ్రీవేంకటేశ్వరుని మీదనే అని సరదాగా వేళాకోళమాడుతూ పరామర్శిస్తున్నాడు. ఆ విశేషాలు చూద్దాం. కీర్తన: పల్లవి: చెలియమోము చూడరమ్మా చెలియమోహము నేఁడు చెలుల కగ్గలమాయ ॥పల్లవి॥ చ.1.చిత్త మాతని మీఁద చేయి చెలియ మీఁద కొత్తెన గమనంబు కొన వేళ్ల మీఁద తత్తరపుఁ దాపంబు తనువల్లి మీఁద బిత్తరపుఁ గోపంబు ప్రియ సతుల మీఁద ॥చెలియ॥ చ.2.అలపులును సొలపులును అంగజుని మీఁద తలపంత యెడ లేక దైవంబు మీఁద పలుకులును బంతములు ప్రాణంబు మీఁద తెలుపులును తెగువలును దీమసము మీద ॥చెలియ॥ చ.3.ఇంపు సొంపులు వేంకటేశ్వరుని మీఁద గుంపైన చందురులు కుచయుగము మీఁద కెంపుఁ గనుగవచూపు గిలిగింత మీఁద దంపతుల పరిణతుల