సారస్వతం

-ఆర్. శర్మ దంతుర్తి మహా భాగవతంలో కధ ఇది. కృష్ణుడు తన మనుమడైన అనిరుద్ధుణ్ణి రక్షించడానికి శోణపురంలో ఉన్న బాణాసురుడిమీదకి దండెత్తి వెళ్తాడు. ఈ బాణాసురుడు గొప్ప శివభక్తుడు. వాడితో యుద్ధం చేస్తూ వైష్ణవ జ్వరం అనేదాన్ని కృష్ణుడు ప్రయోగిస్తాడు, ఆ బాణాసురుడు వేసిన శివజ్వరం అనే అస్త్రానికి ప్రతిగా. మొత్తానికి కధలో బాణాసురుడి ఉన్న వేయి చేతుల్లో నాలుగింటిని వదిలి మిగతావాటిని ఛేధిస్తాడు కృష్ణుడు తన సుదర్శన చక్రంతో. ఆ తర్వాత శివజ్వరం అనేది కృష్ణుడి దగ్గిరకి వచ్చి క్షమించమని అడిగితే ఆయన చెప్తాడు, “నన్ను శరణు జొచ్చావు కనక బతికిపోయావు, నన్ను తల్చుకుంటే ఎవరికీ నీ వల్ల కష్టాలు రావు,” అని. ఈ కధ, జ్వరం అనే అస్త్రాలు ఎందుకు గుర్తొచ్చాయంటే గత ఏడాది చివర్లో ప్రపంచం మీద విరుచుకుపడిన ఇటువంటి అస్త్రమే కరోనా. ఇది ఎక్కడ ఎలా మొదలైంది అనేది మాత్రం ఇంకా ఎవరికీ తెలియకుండా ఉంది. దానిక్కారణాలు అనేకం, వచ్చినది ప్రయోగశాలలోం

-టేకుమళ్ళ వెంకటప్పయ్య ఈ శృంగార కీర్తనలో ఒక స్త్రీ తన ప్రియుడిని ఇంటికి రమ్మంటున్నది. నేను నీకు కొత్త కాదు, నువ్వు అరువు తెచ్చుకునే వస్తువువి కావు అని చెప్పడంలో ఆమె అతన్ని నిందించి ఉంటుంది . ప్రియుడు ఇల్లు వదిలి పోయాడు. ఆమె కోరుకునేది ఒక్కటే. ప్రియుడు తిరిగి ఇంటికి రావడం. నేను నిన్ను ఏమీ అనను అని వాగ్దానం చేస్తున్నది. ఏ అరమరికలు లేకుండా బేలగా, నేరుగా అడుగుతున్నది “ఇంటికి రావయ్యా” అని. ఆ ముచ్చటేమిటో మనమూ విందాం రండి. కీర్తన: పల్లవి: నే నీకు వేరు గాను నీవు నా కెరవు గావు యే నెపమూ వేయ నీపై నింటికి రావయ్యా ॥పల్లవి॥ చ.1 చెక్కునఁ బెట్టిన చేయి సేసవెట్టే నీ మీఁ ద ముక్కుపైఁ బెట్టిన వేలు ముందే మెచ్చెను వక్కణ లడుగనేల వలచితి నాఁ డే నీకు యిక్కువలు చెప్పేగాని ఇంటికి రావయ్యా ॥నే నీకు॥ చ.2 సిగ్గువడ్డ మొగమున సెలవి నవ్వులు రేఁగె వెగ్గళించిన కన్నులే వేడుకఁ జూచె కగ్గి నీతో నలుగను కడు ముద్దరాలను యెగ్

-టేకుమళ్ళ వెంకటప్పయ్య కీర్తన: పల్లవి: చూడఁ బిన్నవాఁడు గాని జూటుఁదనాలు తనవి యేడఁ జూచినాఁ దానే యేమని చెప్పుదునే ॥పల్లవి॥ చ.1. దొంగాడుఁ గృష్ణుఁడు తొయ్యలుల మొగములు తొంగిచూచీ ముంగురులు దూలాడఁగా ముంగిట ముద్దులువెట్టి మోవితేనె లానుకొంటా యెంగిలిసేసి నిదె యిందరి నొక్కమాఁటె ॥చూడ॥ చ.2. వెన్నముద్దుకృష్ణుఁడు వేడుకతో జవరాండ్ల- చన్నులంటి సారె సారె సాముసేసీని చిన్నిచేతు లటుచాఁచి సిగ్గులురేఁచి చెనకి సన్నలు సేసి పిలిచి సరసములాడీని ` ॥చూడ॥ చ.3. వుద్దగిరికృష్ణుఁడు వొడిపట్టి మానినుల అద్దుకొని కాఁగిలించి ఆసలురేఁచీ వొద్దిక శ్రీవేంకటాద్రి నొనగూడి మాచేఁతలు సుద్దులుగాఁ జెప్పి చెప్పి సొలసి నవ్వీనే ॥చూడ॥ (రాగము: బౌళి, శృం.సం.కీర్తన; రేకు: 839-2; సం. 18-230) విశ్లేషణ: పల్లవి: చూడఁ బిన్నవాఁడు గాని జూటుఁదనాలు తనవి యేడఁ జూచినాఁ దానే యేమని చెప్పుదునే చూడడానికి చాలా చిన్న బాలుడిలా అమాయకంగా కనిపిస్తున్

-టేకుమళ్ళ వెంకటప్పయ్య   అన్నమాచార్యుల వారి సంకీర్తనల్లో సకల జానపద మాటలు దాగి ఉంటాయి. దంపుళ్ళ పాటలు, జాజరపాటలు, ఉయ్యాల పాటలు, కూగూగు పాటలు, లాలిపాటలు, తుమ్మెద పాటలు, గొబ్బిళ్ళ పాటలూ అన్నీ ఉన్నాయి. ఆ కాలంలో చిన్నపిల్లలను గుర్రమెక్కినట్లుగా మెడలపై ఎక్కించుకుని తిరుగుతూ పాడే పాటను కూగూగు పాటలు అనే వారు. అన్నమయ్య అలా ఎవరైనా పాడేటప్పుడు గమమించి ఈ కీర్తన మనకు కమనీయంగా అందించాడు. కీర్తన: పల్లవి: గుఱు తెఱిఁగిన దొంగ కూగూగు వీఁడె గుడిలోనె దాఁగేని కూగూగు ॥పల్లవి॥ చ.1. నెలఁతల దోఁచేని నీళ్లాడఁగానె కొలని దరిని దొంగ కూగూగు బలువైనవుట్ల పాలారగించేని కొలఁది మీఱిన దొంగ కూగూగు ॥గుఱు॥ చ.2. చల్ల లమ్మంగ చనుకట్టు దొడికేని గొల్లెతలను దొంగ కూగూగు యిల్లిల్లు దప్పక యిందరి పాలిండ్లు కొల్లలాడిన దొంగ కూగూగు ॥గుఱు॥ చ.3. తావుకొన్న దొంగఁ దగిలి పట్టుండిదె గోవులలో దొంగ కూగూగు శ్రీ వేంకటగిరి చెలువుండ

-టేకుమళ్ళ వెంకటప్పయ్య ఈకీర్తనలో అన్నమయ్య ఒక తమాషా పద్ధతిలో అమ్మవారి సొగసులను వర్ణిస్తాడు. అమ్మా నువ్వు సహజంగానే అందగత్తెవు. నీకు ఈ కృత్రిమ మెరుగులు పూతలు ఎందుకు అంటూ ఒక చెలికత్తెగా మారి ప్రశ్నిస్తాడు. చాలా మంది భాషా పండితులు ఆయన కీర్తనల్లో ఎన్నోచోట్ల దుష్టసమాసాలు ఉన్నట్టూ, వ్యాకరణ దోషాలున్నట్లు గమనించారు. ఒక విషయం మనవి చేయాలి. అన్నమయ్య సంస్కృతాంధ్రాలని ఔపోసన పట్టిన వాడు. ఆయన భాష చేతగాక, వ్యాకరణం తెలియక అలా రాయలేదు. చంధోబద్ధమైన శతకాలనేకం రాశాడు. కీర్తనల్లో ఆయన చెప్పాలనుకున్న భావానికి ఎక్కువ ప్రాధాన్యమిచ్చాడు అంతే! జానపదులను కూడా ఆకట్టుకోడానికి అనేక ప్రయోగాలు చేశాడు. కొన్ని కీర్తనలు పూర్తిగా పామరుల భాషలోనే ఉంటాయి. కొన్నేమో అచ్చతెలుగు పదాల్లో కనిపిస్తాయి. కొన్నేమో గ్రాంధికమైన సంస్కృతము మరియు తెలుగు భాషల్లో ఉంటాయి. మరికొన్నిట్లో అన్నిట్నీ కలిపి కలగాపులగంగా రాయడం. ఈవిధంగా అన్నమయ్య కీర్తనల్ని ఏ

-టేకుమళ్ళ వెంకటప్పయ్య నెలత నిన్ను మోహించడమే నేరమైందటయ్యా! ఇదెక్కడి తంటా.. అమ్మ అలమేలు మంగమ్మను గమనించవయ్యా! అంటున్నాడు అన్నమయ్య. కీర్తన: పల్లవి: నెలఁత మోహించినదే నేరమటయ్యా పలువిన్నపాల కిఁకఁ బనిలేదయ్యా ॥పల్లవి॥ చ.1 చెక్కునఁ జేర్చినచేత సేమంతిరేకులు రాలె చొక్కపు నీసతి దెస చూడవయ్యా నిక్కి చూడ నంతలోనే నిలువునఁ గొప్పు వీడె వెక్కసపుఁజలమేల విచ్చేయవయ్యా ॥నెలఁ॥ చ.2 ముంచిన వూర్పులవెంట ముత్యపుఁగన్నీను జారె- నించుకంత తెమలపు యిదేమయ్యా చంచలపునడపుల సందడించెఁ జెమటలు అంచెల నీమనసు కాయటవయ్యా ॥నెలఁ॥ చ.3 పెట్టినపయ్యదలోన బేఁటుగందములు రాలె చిట్టకాల కింతి నింతసేసితివయ్యా యిట్టె శ్రీవేంకటేశ యింతి నిట్టె కూడితివి అట్టె మేను పచ్చి సేతురటవయ్యా ॥నెలఁ॥ (రాగం ఆహిరి; రేకు 1195-3; సం. 21-501) విశ్లేషణ: పల్లవి: నెలఁత మోహించినదే నేరమటయ్యా పలువిన్నపాల కిఁకఁ బనిలేదయ్యా అమ్మాయి నిన్ను ప్రేమించడమే నేరమైపోయ

టేకుమళ్ళ వెంకటప్పయ్య అన్నమయ్య కీర్తనల్లో అనేక రసవత్తర ఘట్టాలను సృష్టించాడు. ముఖ్యంగా భాగవత సన్నివేశాలను సరస సన్నివేశాలతో సంభాషణలతో మనం ఈ రోజుల్లో అనుకునే ఒక స్కిట్ (ఒక చిన్న హాస్య సంభాషణ) లాంటిది. ఈ జాణతనా లాడేవేలే జంపుగొల్లెతా వోరి" అనే శృంగార కీర్తనలో సంభాషణల (డైలాగుల) రూపంలో ఎంత రక్తి కట్టించాడో చూడండి. అన్నమయ్య గొల్లభామలను "గొల్లెత" అని పిలవడం పరిపాటి. అలాంటి ఒక చల్లలు (మజ్జిగ) అమ్మే ఒక గొల్లభామతో సరసాలాడుతున్నాడు బాల కృష్ణుడు. విశేషమేమిటంటే ఆ గొల్లభామ ఏం తీసిపోలేదు తనూ నాలుగాకులు ఎక్కువే చదివినట్టుంది. మీరూ విని ఆనందించండి. కీర్తన: పల్లవి: జాణతనా లాడేవేలే జంపుగొల్లెతా వోరి ఆణిముత్యముల చల్లలవి నీకు గొల్లలా చ.1 పొయవే కొసరుజల్ల బొంకుగొల్లెతా వోరి మాయింటి చల్లేల నీకు మనసయ్యీరా మాయకువే చల్ల చాడిముచ్చు గొల్లెతా వోరి పోయవొ పోవొ మాచల్ల పులుసేల నీకును? || జాణతనా|| చ.2 చిలుకవే గోరం

*శారదాప్రసాద్ * తాపీ ధర్మారావు గారు తెలుగు రచయిత, తెలుగు భాషా పండితుడు,హేతువాది మరియు నాస్తికుడు .తన కాలానికి కన్నా ముందు ఆలోచనలతో వర్ణాంతర వివాహాలు, దండల పెళ్లిళ్లకు అప్పట్లోనే పురోహితుడు ఈయన . తాపీ ధర్మారావు జయంతి సెప్టెంబర్ 19 ని “తెలుగు మాధ్యమాల దినోత్సవం” గా జరుపుకుంటున్నాము.ధర్మారావు గారు 1887 సంవత్సరంలో సెప్టెంబర్ 19న ప్రస్తుతం ఒరిస్సాలో ఉన్న బెర్హంపూరు (బరంపురం )లోని ఒక తెలుగు కుటుంబములో జన్మించాడు.వారి ఇంటి పేరును గురించి వారే ఈ విధంగా చెప్పారు --- "మా పూర్వీకుల ఇంటి పేరు బండి వారో, బండారు వారోనట! సైన్యంలో సిపాయిలుగా ఉంటూ, సైన్యం నుంచి విడుదలై వచ్చాక ఏదో పని చేసుకొనేవారట. మా తాతయ్యకు ముత్తాత లక్ష్మయ్య వాళ్ళ ఊళ్ళో (శ్రీకాకుళం) తాపీ పనిలో బాగా పేరు తెచ్చుకున్నారట. కొడుకూ, కూతురూ చనిపోవడంతో తన దగ్గర పెరుగుతున్న మనుమణ్ణి లక్ష్మయ్య బడిలో వేసినప్పుడు ‘తాపీ లక్ష్మయ్య మనుమడు అప్పన్న’ అని

-టేకుమళ్ళ వెంకటప్పయ్య అన్నమయ్య ఈ కీర్తనలో గాలి వీచే పద్ధతులను, మనకు ఏ ఏ ప్రదేశాలలో వీచేగాలి యింపుగా ఉంటుందో ఆ అనుభవాలను చెబుతున్నారు. మనం గమనించినట్లైతే వాస్తుశాస్త్రం ప్రకారం వీచే గాలి ఆధారంగా గాలి ఏ వైపు నుంచి ఇంట్లోకి వస్తే ఏ విధంగా ఉంటుందో తూర్పు నుంచి వచ్చే గాలి శరీరాన్ని తాకిన వెంటనే మధురానుభూతి కలుగుతుంది. అందుకే తూర్పు దిక్కున అధికంగా ద్వారాలు, కిటికీలు ఏర్పాటు చేయాలి అనేది వాస్తుశాస్త్రం చెబుతోంది. అలాగే తూర్పు నుంచి వీచే గాలి వల్ల ఎక్కువ దాహం వేస్తుంది. అందుకే తూర్పున నీటిని అందుబాటులో ఉంచుకోవడం శ్రేయస్కరం అన్నారు. పశ్చిమ దిశ నుంచి వీచు గాలి శరీరానికి వేడిని కలుగజేస్తుంది. అందుకే పశ్చిమాన కిటికీల సంఖ్య, ద్వారాల సంఖ్యను కుదించారు. ఉత్తరం నుంచి వీచే గాలి చల్లగా ఉంటుంది. ఇది శరీరంలోని ప్రతి భాగాన్ని తాకినప్పుడు శరీరపుష్టిని కలుగజేస్తుంది. అందుకే ఉత్తరంలో ఎక్కువగా కిటికీలు, ద్వారాలు

జ్యోతిష విజ్ఞాన భాస్కర బ్రహ్మశ్రీ మధుర కృష్ణమూర్తి శాస్త్రి గారు -శారదాప్రసాద్ ​సుప్రసిద్ధ జ్యోతిష శాస్త్ర పండితులు బ్రహ్మశ్రీ మధుర కృష్ణ మూర్తి శాస్త్రి 06-04-2016 న మధ్యాహ్నం కన్నుమూసారు. ఆయన వయస్సు 88 సంవత్సరాలు. పశ్చిమ గోదావరి జిల్లా ముక్కామల గ్రామంలో 1928 ఫిబ్రవరి 28న మధుర వెంకయ్య , శచీదేవి దంపతులకు జన్మించిన కృష్ణమూర్తి శాస్త్రి 8వ తరగతి వరకు ఇంగ్లీషు చదువుకున్నారు.1948 లో వివాహం చేసుకున్న ఈయన గారి భార్య పేరు శ్రీమతి మహాలక్ష్మి గారు. వీరికి ఇద్దరు కుమారులు , నలుగురు కుమార్తెలు ఉన్నారు. కృష్ణమూర్తి శాస్త్రి గారి పెద్ద కుమారుడు వెంకటేశ్వరరావు సి. ఎ పూర్తిచేసి, విశాఖలో చార్టర్డ్ ఎక్కౌంటెంట్ గా స్థిరపడ్డారు. రెండవ కుమారుడు పాలశంకర శర్మ తండ్రి వారసత్వాన్ని కొనసాగిస్తున్నారు. 1940 నుంచి 42 వరకు శ్రీ పిశుపాటి విశ్వేశ్వర శాస్త్రి (పిఠాపురం) దగ్గర పంచకావ్యాలు, వ్యాకరణ శాస్త్రం కౌముది కొంతవర