Author: Sujanaranjani

శ్రీరామాయణ సంగ్రహం

ధారావాహికలు
విభీషణ పట్టాభిషేకం రావణుడి అంత్యక్రియలు పూర్తి అయిన తరువాత లంకారాజ్యానికి విభీషణుణ్ణి పట్టాభిషిక్తుణ్ణి చేశాడు శ్రీరాముడు. సుగ్రీవుణ్ణి సంతోషంతో కౌగిలించుకున్నాడు. తన పక్కనే వినీతుడై నిలిచి ఉన్న హనుమంతుణ్ణి చూసి శ్రీరాముడు 'నీవు ఇప్పుడు ఈ మహారాజు విభీషణుడి అనుజ్ఞ పొంది వైదేహిని చూసి నా విజయవార్త ఆమెకు తెలియచెప్పాలి' అని కోరాడు. అప్పుడు రాక్షసులు లంకాపట్టణంలో హనుమంతుడి పట్ల వినయవిధేయతలు చూపి గౌరవించారు. వెంటనే లంకాపట్టణానికి వెళ్ళాడు హనుమంతుడు. శ్రీరాముడు ఆమెకు చెప్పవలసిందని చెప్పిన వార్త వినిపించాడు. ‘నీవు చెప్పిన ఈ విజయవార్తకు నేనెట్లా కృతజ్ఞత చెప్పాలో తెలియటం లేడు. నీకెటువంటి బహుమానం ఇవ్వాలన్నా నేనిప్పుడు అశక్తురాలిని.’ అని సీతాదేవి మారుతిని శ్లాఘించింది. సీతమ్మను పలువిధాల బాధలకు గురిచేసిన రాక్షసాంగనలను చంపివేస్తానని హనుమ చెప్పగా ఆమె అతణ్ణి వారించింది. “నా చుట్టూ ఉన్న ఈ స్త్రీలు నన్నెం

తెలుగేల యన్న…..

సారస్వతం
- వాసిరెడ్డి అమర్ నాథ్ Founder Chairman of Slate Schools (AP & Telangana) " నా బుజ్జి కన్నా ! బంగారు కొండా .. నీకు లాల పోస్తాను .. అయ్యాక వెండి గిన్నెలో చందమామ రావే అంటూ గోరు ముద్దలు తినిపిస్తాను .. అయ్యాక ఇద్దరం కలిసి బజ్జున్దాము . అప్పుడు నీకు కాశీ మజిలీ కథ లు చెపుతాను . సరేనా ... నా చిట్టి తండ్రికి బుగ్గన చుక్క పెట్టాలి .. ఈ రోజు నా దిష్టి తగిలేట్టు వుంది " అర్థం చెడకుండా దీన్ని ప్రపంచం లోని ఏ ఇతర భాష లో కైనా అనువదించండి చూద్దాం ! కావడం లేదా ? పోనీ దీన్ని ట్రై చెయ్యండి . " నాకు కడుపు కోత మిగిలిచ్చి వెళ్ళిపోయావు కదరా నా తండ్రీ!.. ఏదో బిడ్డ బాగుపడుతాడు.... మంచి కొలువు సాధిస్తాడు . కడుపులో చల్ల కదలకుండా బతుకుతాడు ....అని నిన్ను ఆ కార్పొరేట్ హాస్టల్ వేయించాను . ఆ నరరూప రాక్షసులు బిడ్డ ఉసురు పోసుకొంటారు నేనేమైనా కలకన్నానా ? గర్భశోకం పగవాడికి కూడా వద్దు తండ్రీ !.......... " కావడం ల

వీక్షణం సాహితీ సమావేశం-61

ఈ మాసం సిలికానాంధ్ర
రచన : అన్నే లెనిన్ అయిదేళ్ళు జయప్రదంగా పూర్తి చేసుకొని ఆరో ఏడాదిలోకి విజయవంతంగా అడుగుపెట్టిన బే ఏరియా సాహితీ వీక్షణం 61 వ సమావేశం మిల్పీటస్ లోని స్వాగత్ హోటల్ ప్రాంగణం లోని ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వ ఉత్తర అమెరికా ప్రత్యేక ప్రతినిధి కార్యాలయంలో అక్టోబరు 17 న జరిగింది. శ్రీ రావ్ తల్లాప్రగడ అధ్యక్షత వహించిన ఈ సమావేశాన్ని మొదట శ్రీ వేణు ఆసూరి తమ స్వాగత వచనాలతో ప్రారంభించారు. ఇకనుంచీ క్రమం తప్పకుండా ప్రతి సమావేశంలోనూ ఆధునిక సాహిత్యంతో పాటు, ప్రాచీన సంప్రదాయ సాహిత్యంపై కూడా ప్రత్యేక ప్రసంగాలు ఏర్పాటవుతాయని పేర్కొన్నారు. అందులో భాగంగానే ఇవేళ్టి ‘కాళిదాసు కావ్య వైభవం’ అనే ప్రసంగాన్ని ప్రారంభిస్తున్నట్లు తెలిపారు. ఈ నెల ప్రసంగకర్త , వృత్తికి సాఫ్టువేర్ ఇంజనీరయినా సంస్కృత భాషాప్రచారానికి అంకితమైన శ్రీ విశ్వాస్ వాసుకి గారిని సభకు పరిచయం చేశారు. శ్రీ విశ్వాస్ గారు కాళిదాసు కావ్య ప్రాశస్త్యాన్ని వివరి

మధురంతో నా ప్రేమ యాత్ర

కథా భారతి
- భారతీ నాథ్ మధ్యాహ్నపు కునుకులో ఉండగా, హాలులో నుండి మా ఆవిడ మాటలు గట్టిగా వినపడడంతో, లేచి ఏమిటా అని చూశాను. మా అబ్బాయి, అమ్మాయితో స్కైప్ లో మాట్లాడుతూ, గొడవ పడుతూంది, ఆవిడ. సరే, విషయం ఏమిటా అనుకుంటూ, నాకున్న చిన్నపాటి తలను, ఆ సంభాషణలో, దూర్చాను. కాకినాడ ఇంజనీరింగు కళాశాలలో పదును పెట్టిన తలఅవడం వలన, సులభంగానే, విషయం కూలంకషంగా అర్ధమయ్యింది. నన్ను మధు మేహ మహమ్మారి పెళ్ళాడి అర్ధ శత దినోత్సవము అయిన తరువాత, ఎంతో కష్టపడి దింపిన చక్కెర నిలవల సూచి, మళ్ళీ, ఒక్కసారిగా బంగారం ధర పెరిగినట్టు పెరిగి పోయిందని, దానికి గల కారణాలను, విశ్లేషిస్తూ, వాళ్ళ ముగ్గురి మధ్య మేధో మధన కార్యక్రమం జరుగుతుంది. అసలు, ఈ మహమ్మారితో, బహిరంగముగా, పెళ్ళయి 50రోజులే అయినా, ఆమెతో, ఎప్పటినుంచో, అక్రమ సంభంధం పెట్టుకున్నానని, మా ఆవిడ అనుమానం. ఇప్పుడు పరీక్షలు చేయ బట్టి, మీ భాగోతం బయట పడింది, అంటూంది. సగటు మొగుడులాగా, భార్య ఏం

అన్నమయ్య శృంగార నీరాజనం

సారస్వతం
అష్టవిధ నాయికలు – ఖండిత - టేకుమళ్ళ వెంకటప్పయ్య కావ్యములలో శృంగారరసమునకు ఆలంబనగా నాయికానాయకులు నిలుస్తారు. నాయికానాయకుల చక్షుష్ప్రీతి, మనస్సంగములవల్ల కలుగు మనోవికారమే రూఢమై శృంగారరసముగా పరిణమించును. నాయికా ప్రసక్తిలో ఆసక్తికరమైన విషయము అష్టవిధశృంగార నాయికావర్గీకరణము. ఇది నాయిక తాత్కాలిక మనోధర్మ వర్గీకరణమే కాని, నాయికాప్రకృతి వర్గీకరణము కాదు. అనగా ఒకే నాయిక తత్తత్కాలమనోధర్మము ననుసరించి, ఈ అష్టవర్గములలో ఏదో యొక వర్గమునకు చెంది యుండుననుట సబబు. ఆ కోవలో ఖండిత ఒక నాయిక. ఈ మాసం ఖండిత నాయికను గుఱించి అన్నమయ్య ఏ విధంగా తెలియజేశాడో తెలుసుకునే ముందుగా ఖండిత నాయిక లక్షణాలను తెలుసుకుందాం. ఖండిత నాయికను "నీత్వాఽన్యత్ర నిశాం ప్రాతరాగతే ప్రాణవల్లభే| / అన్యాసంభోగచిహ్నై స్తు కుపితా ఖండితా మతా||" అని విద్యానాథుని ప్రతాపరుద్రీయములో నిర్వచించాడు. అనగా ‘రాత్రియంతయు అన్యకాంతతో గడిపి, ప్రొద్దున తత్సంభోగచిహ్నముల

ఆదికుటుంబం

బాలానందం
-దాసు మధుసూదన రావు మూడు కన్నులవాడు పరమేశ్వరుండు నందివాహనుండతడు ఆదిదేవుండు; పరమ పావని గౌరి ప్రసన్న వదని పులి వాహనురాలామె శివుని పత్ని; ఒకరి మేనులో సగము ఇంకొకరు అయినారు పూజలందుకొనుచు వారు ఆది దంపతులైరి; గజముఖ వినాయకుండు వారి తనయుండు ఎలుక వాహనుండతడు గణనాయకుండు; ఆరుమోముల కొమరుడతని తమ్ముండు నెమలి వాహనుండతడు దేవసేనాని; కొమరులిద్దరితోడి ఆది దంపతులు ఆదికుటుంబమై మనల రక్షించెదరు.

కఠోపనిషత్ 

సారస్వతం
-శారదాప్రసాద్(టీవీయస్.శాస్త్రి) 'ఉపనిషత్' అనగా, దగ్గరగా అందించునది అని అర్ధం చెప్పుకోవచ్చును. (ఎవరి దగ్గర జ్ఞానం పొందవలనో, దానిని వారి సమీపమునుండి పొందటమే!) ఇట్టి ఉపనిషత్ లు ప్రధానంగా పది ఉన్నాయని చెప్పవచ్చు.కొందరు 108 అని అంటారు. ఇలాంటి దశోపనిషత్లలో చాలా ప్రధానమైనది,కఠోపనిషత్. ఈ ఉపనిషత్ కృష్ణయజుర్వేదమునకు చెందినది.ఈ ఉపనిషత్ లో విచిత్రమేమంటే, ఇది ఉపదేసించేవాడు,సాక్షాత్తు యముడు.'యమము' అనగా సద్గుణమునకు అధిదేవత. ఈ 'యమము' నకు సంబంధించిన శిక్షణ శరీరంలో జీవుడువుండగానే జరుగ వలెను.(బండి నడుచు చున్నప్పుడే, repair చేయించు కొనవలెను-- Master CVV ) జీవుడు దేహమున ప్రవేశించి భూమిపై పడిన తర్వాత జరుగునదే యమమునకు తగు శిక్షణ. కనుక,జననమే యమ దర్శనమనవచ్చును!ఈ ఉపనిషత్ లో వాజశ్రవసుడు అనే బ్రాహ్మణుడు, ఋషి పుంగవుడు---విశ్వజిద్యాగం చేస్తూ ఉంటాడు.తనది అనేది అంతా  ఇచ్చేయాలని, పరబ్రహ్మం అంతర్యామియై తనయందు సృష్టిని క

పద్యం – హృద్యం

నిర్వహణ : పుల్లెల శ్యామసుందర్ ఈ క్రింది "ప్రశ్న"కు పద్యరూపములో జవాబు పంపాలి. మీ జవాబులు విద్యుల్లేఖ ద్వారా (e-mail : padyam_hrdyam@yahoo.com) మాకు 20వ తారీఖు లోపల పంపించండి. ఉత్తమ పూరణలను తరువాయి సంచికలో ప్రచురిస్తాము. ఈ శీర్షికలో ప్రచురించడానికి పాఠకులనుండి పూరణలు మాత్రమే కాకుండా ప్రశ్నలను కూడా ఆహ్వానిస్తున్నాము. ప్రశ్నలు వీలున్నంతలో తేట తెలుగులో ఉండి, సమకాలీనములైతే బాగుంటుందని మా అభిప్రాయము. ఈ మాసం ప్రశ్న: సమస్య: బాంబుల వలనే దేశము బాగుపడును గతమాసం ప్రశ్న: దత్తపది: వంగ, దోస, కాకర, కంద పదములను అన్యార్ధములతో వాడుతూ భారతదేశ స్వాతంత్ర్య సమరానికి సంభందించిన విషయముపై స్వేచ్ఛా ఛందస్సులో పద్యము వ్రాయాలి ఈ ప్రశ్నకు మాకు అందిన క్రమములో పూరణలు ఇలా వున్నాయి. నేదునూరి రాజేశ్వరి, న్యూజెర్సీ తే.గీ|| ఊహ కందని రీతిగ సాహ సించి దోస మెరుగక గాంధీజి రోస మనక గొడ్డు కాకర వంటిఈ చెడ్డ దొరల చెఱను వి